maandag 26 december 2011

KerstmisKruisbergKlim 2011




Maandag 26 december 2011, Tweede Kerstdag, lokt ons (trio Corien, Erna en Peter) naar het uitdagende Noord-Hollandse duinreservaat. Temperaturen van rond elf graden Celsius leiden ons niet naar het strand (badpakken vergeten), maar naar een rondje Kruisberg en omhoog. De klim herinnert aan ons avontuur van dit jaar in Drenthe, waar wij vanuit een soortgelijke houten uitkijktoren over de Doldersumse heide uitkeken.



Oost, west, thuis best. Na wandeling en klim keren wij voor het kerstdiner aan 't Laantje in het Heemskerkerduin terug naar het knusse domein dat 'Coriens Cottage' week in week uit is. Schrijversclub 'Evocatief' houdt er domicilie en schilderworkshops zijn er niet weg te denken evenementen vol kunst en vertier.
De menukaarten lachen ons toe. Wat zal het kerstdiner 2011 bieden? Kokkin Corien lijkt in haar 81ste levensjaar niet te stuiten! Feestelijke geuren begeleiden haar inspanningen ...

Gauw naar 't Laantje

Nee, niet hier
Geen schapenvlees!
Kerstboom?
Originele kersttak!
Alvast mijmeren over nieuwe vakantiebestemmingen ...
Het huiselijke kerstboompje ...

... de Lady Chief ...


De vijfgangen(!)ingrediënten verklappen wij niet. Wat wij wel willen zeggen: het was overheerlijk!

zaterdag 24 december 2011

Route 66 naar mooi 2012!

De kalenderroute leidt mij in het voor de boeg liggende jaar 2012 naar 66 (SIXTY-SIX).
However: still young and reislustig. Verjaarsweekeinde in februari: EDINBOROUGH.
Voorjaarszonnetje in april: ALGARVE. (Ja, ja, we worden echte overwinterjuniorsenioren).


(foto: Henk de Velde)
 Aan al mijn blogvolgers:

Mooie kerstdagen en een stralend, gezond 2012

zaterdag 10 december 2011

The Sailor tells, the Sailor sells

Het was vandaag - zaterdag 10 december 2011 - schitterend zeilweer. Geen neerslag, prachtige wolkenpartijen gelardeerd met een lachend zonnetje en een westnoordwesten briesje. Het nodigde uit tot een fietstochtje vanuit Limmen naar de Zaanstreek, waar zeezeiler Henk de Velde bij Dekker Watersport te Zaandam acte de présence gaf. Te midden van zijn boeken en dvd's bezette de avonturier een uitmuntende plek in deze fantastische zaak voor met name watersportliefhebbers.


In een uurtje was ik ter plaatse, waar mijn hoofdrolspeler gezellig aan de stamtafel zat te verhalen over zijn recent afgeronde 'Never Ending Voyage', met enkele aandachtige luisteraars in zijn gezelschap. Ik mocht mij erbij voegen, kreeg zelfs allervriendelijkst een kop koffie en een oliebol met poedersuiker aangeboden, waardoor mijn middag niet meer stuk kon. Zelfs de gedecideerde weervoorspelling die kenner Henk mij influisterde - "De wind gaat straks nog wat meer naar het noordnoordwesten" -, resulterend in een stevige trap terug naar huis, mocht de pret niet drukken. Integendeel, zou ik zeggen, want ten slotte waren hier mensen met een eendere interesse bijeen: interesse in de mens en avonturier, zeezeiler Henk de Velde.

Bij zijn fraai ingerichte stand zittend trok de maestro onmiddellijk publiek. Hij was al tevreden over de resultaten tot dan toe, maar in het halfuurtje dat ik de gang van zaken gadesloeg, verkocht hij al pratend het ene na het andere van zijn boek 'Een krijger onderweg naar huis', elk exemplaar uiteraard steeds gesigneerd en van een persoonlijk woord voorzien. Ook de dvd van zijn vier jaar durende reis vond gretig aftrek. Ik weet zelf maar al te goed hoe mooi deze is. Iedere keer opnieuw bekijk ik een deel en geniet ik van de bijzondere plekken op de aardbol die deze bijzondere man met zijn boot 'Juniper' aandoet. De allermooiste luchten, solo over de oceanen, bezoek aan het paradijs op aarde, je kunt er alleen maar van dromen, beter gezegd (lucht)fietsen, want ik ben helemaal geen zeiler. Maar deze man 'on the edges' van wat wel en niet kan, is voor mij een held, een voorbeeld, een kanjer.
Henk, het was mij weer een groot genoegen vandaag een uurtje in je nabijheid door te brengen. Ik wens je veel succes bij je volgende signeersessies en spreekbeurten. We treffen elkaar weer, somewhere, somehow!

vrijdag 2 december 2011

De ontwortelde bestuurder van de moderne tijd

Kafkaeskhet staat voor onheilspellend, voor nachtmerrie-achtig.
Kafka                                       Kafka                                  Kafka
                                De Gedaanteverwisseling
                               Geheimzinnige zakelijkheid

       Wat doe je als je het spook tegen het ongrijpbare lijf loopt?
               Je probeert steun te vinden om het te bestrijden.
                     
                          Een ingezonden brief naar de krant:


Kafka op bezoek in Limmen
Vorige week was ik bij wethouder E. F. G. Meijer (CK&G), waarmee ik van mening verschil over de uitvoering van het B&W-besluit ‘Definitieve aanwijzing clusterplaatsen’ van 24 mei 2011, toegestuurd aan belanghebbende bewoners. Het  ontwerpplan van oktober 2010 is door inspraak gewijzigd. ‘Mijn’ clusterplaats komt niet naast mij, maar aan de overkant. Door de inspraak luidt de bestuurlijke reactie ‘dat alle locaties van clusterplaatsen aan de Hogeweg naar de overkant worden verplaatst, en dat de rijroute (van de zijlader) hierdoor wordt aangepast’. De conclusie in het definitieve besluit: ’De zienswijze geeft aanleiding de locatie te wijzigen … geen aanwijzingen te veronderstellen dat de locatie overlast geeft voor anderen’. Als belanghebbende had ik nóch bij het ontwerpplan, nóch bij het definitieve besluit aanmerkingen. Tót … in oktober 2011 witte stippen voor mijn woning worden gekalkt. Hier komen zwarte tegels met witte driehoek. Mijn verbazing behelst het gemeenteplan om de verzamelplaats - zonder enig overleg - bij mij aan te leggen. Ik bel de contactpersoon: “Dit klopt niet. De clusterplaats in het definitieve besluit is aan de overkant. Op andere plekken aan de Hogeweg zijn ook ‘witte stippen’ gekalkt (nu tegels) in strijd met het definitieve B&W-besluit. Met die bewoners is wél overlegd!”. De ambtenaar: “Meneer, maakt u zich geen zorgen. Er is een verkeerde tekening gebruikt, het komt goed!”. Ik herhaal: “De tegels komen dus aan de overkant, conform het definitieve besluit?”. De ambtenaar: “Ja zeker!”. Niet dus. Een week later liggen de tegels op de plek van de ‘witte stippen’, aan de verkeerde kant van het definitieve besluit (bij mij geen tegels). Ik ben stomverbaasd en reageer direct. Dan treedt de geest van Kafka in werking. De verzamelplaatsen blijven aan mijn kant - westzijde Hogeweg - terwijl het B&W-besluit de oostzijde aanwijst. Ik kan hoog springen, ik kan laag springen, dat helpt niet. Wel nodigt wethouder Meijer mij ten gemeentehuize uit. Een prachtig gebouw, maar een slecht gesprek (één cactus is veel te weinig). De wethouder wil de historie omtrent ‘mijn’ verzamelplaats aan de Hogeweg weten. Ik wijs hem op het definitieve collegebesluit. Zijn ambtenaar gaf mij al eerder volmondig gelijk, heeft dat twee weken eerder ook in een brief van die strekking vastgelegd. Daar kwam het spook van Kafka weer om de hoek. Wethouder Meijer houdt de brief tegen. De erkenning door de ambtenaar naar mij wordt door de wethouder niet gehonoreerd. In mijn ogen volstrekt in strijd met wettelijke spelregels. Wij komen er in ons gesprek ten gemeentehuize niet uit. De wethouder zal op het geschil terugkomen. Daarna e-mailt de contactpersoon mij: ’De wethouder komt maandag 28 november 2011 (‘grijzebakkendag’) naar de Hogeweg om poolshoogte te nemen’. Ik blijf verbijsterd. Witte stippen in de natuur zitten (wille)keurig op rode paddenstoelen. Om van te genieten. Witte stippen op het wegdek, willekeurig door de gemeente neergekalkt, kunnen grote ergernis opleveren. Zeker als het verdwaalde stippen zijn, waarbij een kabouter die ze ontdekt steeds verder het bos wordt ingestuurd. Op 5 december komt ‘Klaas’ langs. Kafka doolt al enkele weken rond de Hogeweg  

Het spel om de macht
Ooit bestudeerde ik tijdens mijn studie het boek ‘Het spel om de macht’ van Mauk Mulder. Nooit kon ik bevroeden dat ik vier decennia later met ‘Mauk’ Meijer het spel om de macht in de praktijk mocht spelen. Hoewel ‘Mauk’ vanuit zijn toren niet anders kan dan heersen, was ik ervan overtuigd dat hij het van mij, eenvoudige burger, niet kón winnen. In de eerste plaats omdat de feiten dat klip en klaar uitwezen, en in de tweede plaats omdat ik bemerkte dat ‘Mauk’ een potentaat is die het spel nooit heeft bestudeerd. ‘Mauk’ doet maar wat. Ongecorrigeerd kan hij bij simpele burgers zijn ivoren spel toepassen. Let op  het verschil in woordgebruik: eenvoudig, en simpel.
Wethouder, wat betekent dat woord eigenlijk? Ik heb het de voorzitter van de CK&G-fractie gevraagd. Helaas krijg ik geen antwoord. Ik raak daar aan gewend, van de CK&G-wet-houder ontvang ik immers evenmin ant-woord. Dat is trouwens wel Consequent, maar Krankjorum en Gestoord.
CK&G, de letters slaan op een politieke partij, waarvan de voorzitter en ‘Mauk’ Meijer deel uitmaken.  ‘Mauk’ in de functie van wethouder, lees wet-houder …
Andere vraag. Waar staat de afkorting CK&G eigenlijk voor? Is Castricum Krom en Gebogen? Is Castricum Kwaad en Gebelgd? Is Castricum Klein en Geniepig? Zo kunnen we nog ú-ú-ú-ren doorgaan, met dank aan CK&G-baasje Meijer, een echte kletsmeier, Constant een Karig en Gemeen ‘menneke’. Minzame grijns op zijn gelaat, maar om de hete brij heen draaien, geen antwoorden verstrekken. De echte Mauk (Mulder) zou er een sociologische dissertatie over kunnen schrijven. Ik trouwens ook.
Beseft dat ‘menneke’ eigenlijk waarom hij zijn positie mag bekleden? Weet hij voor wie hij zijn taken niet alleen mag, maar ook móet uitvoeren? Realiseert hij zich dat de ‘politiek’ er voor de burger is, en niet andersom? Of vindt hij dat de gemeente Castricum het dorp Limmen als ‘bananendorp’ mag behandelen, en in ieder geval één inwoner als een chimpansee. Als een aap die hij met knijpen, knuppelen en koeioneren onder de duim - nou ja, duimpje – kan houden?
Ik vraag de CK&G-fractievoorzitter: “Bent ú ook zo’n gezagsdrager? Ook zo één die het spel om de macht met grimmig genot speelt, los van de bedoelingen van onze democratie, met het getrapte stelsel van volksvertegenwoordiging. Welnu, getrapt is er zeker, want getrapt word ík. Door een ‘menneke’ met veel branie, een ‘menneke’ dat bij nader inzien – uiteindelijk, hè hè - eieren voor zijn geld kiest. Als eenvoudig burger moet je strijd leveren voor dat nadere inzien, al heb je de handtekeningen van een B&W-besluit in je strijd zwart op wit voorhanden. Het ‘menneke’ uit datzelfde B&W-college draait en draait en draait. Toegeven? An-me-nooit-niet! Zelfs niet als hij de bocht door gedwóngen wordt. In een persproces waarin hij diezelfde eieren niet letterlijk naar zijn hoofd heeft gekregen, of naar zijn nette pak. Het ‘menneke’ is te klein om iets beschaafds te formuleren tegen een eenvoudige, edoch afgezeken burger. Het ‘menneke’ heeft nooit geleerd om bij aperte, aanwijsbare, wetsovertredende fouten een enkel woordje van excuus te uiten. Wat een klein ‘menneke’! Wat een miezerig, min, moedeloos makend, meierend menneke. Maak hem erelid, CK&G, van Castricum Kortzichtig en Gehavend.
O ja, mijnheer de voorzitter. U heeft mijn vraag uit het verleden ‘Wat betekent wet-houder eigenlijk?’ nog altijd niet beantwoord. Categorisch Kort van Geheugen misschien?
O ja, mijnheer de voorzitter. Nog een vraagje. ‘Kunt u mij wellicht een gesigneerde foto van uw ‘menneke’ bezorgen?’. Ik bezit een foto zonder handtekening, maar om nu weer ten gemeentehuistonele in ‘menneke’s kamer’ te verschijnen? Nee, dank u wel, mijnheer de voorzitter. De foto die ik heb is van Couleur Kleurloos en Grijs!

woensdag 30 november 2011

De alleenzame wereld volgens Henk


In een zeilboot rondt hij zes keer de wereld, steeds verschillende routes. Dat lijkt op onrust, het is zijn zoektocht naar rust. Henk, reiziger, solozeiler, kijkt naar de wereld van binnen en van buiten. Hij weet waar hij vandaan komt, hij weet waar hij heen gaat. Het is zijn ‘Never Ending Voyage’ … De mens is volgens Henk van nature eenzaam. Hij wordt alleen geboren, hij gaat alleen dood. Waarom?

‘Ik zoek niets, ik volg mijn gevoel, mijn hart. Mijn droom is een verhaal zo oud als de wereld. Waar ben ik aan begonnen? Eenmaal onderweg moet ik de reis afmaken. Mijn jongensdroom was met een zeilboot op de kracht van de wind uitvaren. Ik (nu 60-plus, PS) ben nog steeds bezig met die jongensdroom’.
Sinds zijn ‘definitieve’ vertrek enkele jaren geleden beschouwt hij ‘definitief’ als een groot woord. Hij gebruikte de woorden ‘nooit meer terugkomen’. Daar kwam hij van terug. De wereld is rond en Henk leert elke dag. Zonder doel kan hij (nog) niet leven. Hij is geen zwerver, hij moet ergens heen. Zijn weg is de weg van de droom.
‘Mijn einddoel is rust. Niet die van de dood, wat velen denken. Ik leef. Ik zoek de rust en dat zou wel eens nergens kunnen zijn. Nergens is ook ergens. Met een doel krijgt mijn reis zin. Alleen en eenzaam zijn twee verschillende dingen. Ik heb ze wel eens samengevoegd tot alleenzaamheid’.
Henk, de echte reiziger, is voortdurend onderweg, misschien wel naar iets onbereikbaars. Als echte pelgrim onderweg naar datgene wat hij mist. De alleenzaamheid van de pelgrim. De schoonheid schuilt in Henks contact met God. Dat is heel persoonlijk en het maakt hem niet uit hoe zijn God heet: gewoon God, de Oorsprong, het Alles. Het is dus misschien wel dat wat wij missen. Schoonheid, eerlijkheid, onbaatzuchtigheid, liefde …
‘Het is geen escapisme, geen weglopen. Daar waar ik heenga, is moeilijker dan thuisblijven. Ja, alleen zijn is absoluut een opperste kunst. Alleenzaamheid moet je ondergaan om het pure te ervaren. Het pure is witter dan sneeuw, blinkender dan goud. Het zit diep, diep, diep van binnen. Ik ben een zoeker. Ik zoek de weg naar thuis. Thuis in deze wereld is waar mijn hart is’.
Onze huidige westerse maatschappij verdringt elk gevoel van eenzaamheid. Neem de term ‘sociale media’. Dat is een vriendenkring die het gevoel van niet-alleen-zijn geeft. Maar met één druk op een knop kan dit gevoel uitgerangeerd worden. In onze maatschappij is geen ruimte voor eenzaamheid. In onze maatschappij moet je het gevoel hebben dat je een deel van de samenleving bent. Ben je wel eenzaam, wordt dit als ziekte gezien.
‘Zoek ik de ultieme eenzaamheid op? Is het iets spiritueels? Ik zoek het niet, ik bén het. Ik volg mijn hart zoals een monnik voor het klooster kiest. Dus heeft het iets spiritueels. Ik leer dat het Niets niet Nihilisme betekent, dat Niets niet Niks Doen is. Toch ben ik ook down-to-earth-Henk. Alleen als je down to earth bent, kun je met de elementen water, lucht en vuur omgaan. I face the storm. Letterlijk’.
Alles wat Henk op zee ervaart, is gevormd door gedachten en gevoelens vóór vertrek. Het was niet het reizen dat hij miste, het was niet het onderweg zijn dat hij miste, het was niet het zeilen dat hij miste. Het waren de ervaringen in het ongenoemde die hij miste. Het ‘onnoemlijke’ gaat alle andere ervaringen te boven. Henk ziet het belangrijkste van een reis, maar dat wordt overtroffen door wat hij voelt.
‘Het is een zeker gevoel, iets wat waarheid is, al zal het een schijntje ervan zijn. Binnen dat voelen bestaat het onuitsprekelijke, metafysische voelen. Langzaam is mijn leven naar een andere dimensie gestuurd. Een dimensie die je niet kunt delen. Vandaar een vorm van eenzaamheid. Geen eenzaamheid waarin je iets of iemand mist, maar een eenzaamheid in de nietigheid ten opzichte van het Grote’.
Henk heeft vele dagen onder vader Zon doorgebracht. Hij heeft vele nachten in grote verwondering naar zijn broeders de Sterren gestaard. Iedere maand volgde hij de gang van zijn moeder Maan. In stormen heeft hij zorgen gekend. Henk vond zijn rust in de zekerheid dat hij geen gemakkelijke reis was begonnen. Van binnen wist hij dat hij altijd veilig aan zou komen.
Het werkterrein van Henk de Velde is de wereld. Hij is een observator, die een aantal boeken schreef. Boeken waarin hij tussen de regels door filosofeert. Ik heb ze allemaal gelezen. Een vermoeden van vrijheid - Een reiziger in tussentijd - Een ijskoude doorbraak - Er is nooit een morgen - Nergens is ook ergens - Een krijger onderweg naar huis. Momenteel werkt Henk aan zijn nieuwste boek, dat in 2012 zal verschijnen: De omweg.
Op 19 april 2007 signeerde Henk mijn ijskoude doorbraak naar hem met ‘Iedereen vaart z’n eigen scheepje!’. Sindsdien beschouw ik hem als een grote, wijze vriend. Vandaar het bovenstaande verhaal, zíjn verhaal.
Op 24 november 2011 bevestigt krijger Henk, ‘thuis’ in Amsterdam-Noord, onze vriendschap in deel 2 van zijn reis zonder einde: ‘Voor Peter. Voor onze ontmoeting, en zeg dus nooit nooit!’.
Op 27 november 2011 mailt Henk mij: ‘Peter. Dat heb je mooi geschreven’.
Met veel dank aan mijn alleenzame vriend Henk de Velde.

donderdag 24 november 2011

Omweg naar een krijger onderweg


Donderdag 24 november 2011 blijkt een uitgelezen dag om bij solo-zeezeiler en geweldenaar Henk de Velde langs te gaan. Met zijn vermaarde schip 'Juniper' toeft hij bij het oude NDSM-terrein in Amsterdam-Noord op scheepswerf Rhebergen, het 'huis' van en voor multihulls. Al eerder fietste ik een keer op de bonnefooi bij Henk langs, maar toen miste ik hem op een haar. Op deze donderdag schijnt de zon.




Dit keer hadden wij een concrete afspraak gemaakt, die Henk op het klokje nauwkeurig nakwam. Toen ik mij ter plaatse meldde, ontving hij mij met zijn brede lach, zij het niet met open armen, want daarin droeg hij zijn nieuwste aanwinst, een net aangeschafte elektronische kachel om de Hollandse winter door te komen. Eenmaal binnen schudden wij de klammigheid uit zijn kajuit en elkaar de hand.


Henks trimaran is zijn home, waar een oud, naar brandstof geurend brandertje voor warmte zorgt. Wij voeren een ontspannen gesprek, alsof wij elkaar al jaren kennen. Dit is niet het geval, waarbij ik ook nog aanteken dat ik helemaal geen zeeman, laat staan een zeezeiler ben. En toch voelen we elkaar volgens mij goed aan, begrijpen we elkaar en delen we diverse opvattingen. Dit wil niet zeggen dat we overal hetzelfde over denken, maar toch ... vrijwel leeftijdgenoten, vrijwel een zelfde inslag, vermoedelijk een zelfde soort vrijheidsdrang. Zoiets moet dat gemeenschappelijke toch zijn.



Henk is op zijn manier en veel meer dan ik (ook) een filosoof. Om te overleven als de reiziger/krijger die hij is, moet hij dat haast wel zijn. Ten slotte betreedt hij veel meer dan ik 'onbetreden paden', waarvan ik mij heel goed kan voorstellen dat die je tot diepgaande overwegingen aanzetten. Bovendien is Henk de vader van zijn zoon, Stefan. Ook daarin verschillen wij van elkaar, want ik kan hem dat niet nazeggen, ik (en Erna met mij) heb geen kinderen.
Stefan is overigens, naar ik begreep, het menselijke motief dat Henk terugstuurde van zijn ultieme oogmerk: de voorgenomen Never Ending Voyage. Nog steeds is de zeeman in de mens Henk onderweg, misschien is het wel een omweg, maar een reiziger blijft deze boeiende man. En in zijn eigen woorden tevens een krijger.



Mijn goede gevoel in gesprek met gigant en idool Henk de Velde werd in een gezellig, druk bevolkt, kantineachtig restaurant op loopafstand van zijn boot voortgezet bij een kopje koffie ('Dubbele espresso for Mr. Henk, por favor') en een gezond broodje oude kaas. Dat kreeg de krijger van mij aangeboden. En natuurlijk wisselden wij onze gesigneerde boeken uit. Henks nieuwste uitgave 'Een krijger onderweg naar huis' voor mij, en mijn eerste en enige boek 'Ervoor, Erna' voor Henk. Onmiddellijk zag ik Henks begrijpende glimlach bij het lezen van mijn titel, die hij slim doorhad en grappig speels vond.


Na afloop poseerden wij nog even voor een foto bij de Juniper. Buur(boot)meisje Vera was zo vriendelijk op Henks verzoek het plaatje van Henk en mij te schieten (Dank je wel, Vera, heel aardig van je).
Via het IJ-veer keerde ik na een ferme handdruk terug naar Amsterdam CS, maakte een omweg over de Dam, langs de Bijenkorf (zes exemplaren van je nieuwste boek in het boekenschap op de zesde etage, Henk), langs het Beursplein-kampeerterrein 'Occupy' (ondanks de filosofie niks voor mij om te verblijven, en ik denk ook niks voor jou, Henk, of heb ik dat mis?) en ging vervolgens per trein, tezamen met mijn Erna, onderweg naar huis in Limmen (Noord-Holland, Henk).



Zodra reiziger/krijger Henk de Velde in de komende tijd bij mij in de buurt verschijnt om een van zijn vele lezingen te houden, zal ik hem daar beslist opnieuw opzoeken. Zijn aanstekelijke lach, zijn aimabele wijsheid en zijn boeiende levenswijze vormen voor mij namelijk een 'Never Ending Voyage'.
Maar of Henks reis nu voorbij is, is de grote vraag. Ik zeg het zijn uitgever - Elmar BV uit Delft - met de achterflaptekst van zijn nieuwste boek na:

'Een gedoemd zwerver zet je niet in een huis van steen. Henk de Velde is een observator en hij filosofeert tussen de regels door. De wereld is zijn werkterrein. Deel drie, De omweg, verschijnt in 2012'.

Met Henks vrolijke lach bij het voorlezen van deze tekst op mijn netvlies stap ik ons 'stenen hutje' aan de Hogeweg in ons bloemendorp binnen. De wereld als werkterrein, wat zou ik dat ook graag willen. Maar het liefst wel in een vreedzame, niet op materiële overconsumptie ingestelde wereld. Eigenlijk een beetje een wereld, zoals Henk die ook graag zou willen ... een utopische wereld.


zaterdag 19 november 2011

Claude Lorrain in Teylers Museum

Teylers Museum in Haarlem presenteert tot en met zondag 8 januari 2012 in samenwerking met Musée du Louvre de allereerste overzichtstentoonstelling ooit van Claude Lorrain (ca. 1600-1682).

Tentoonstelling van wie, zult u zeggen, ... Claude Lorrain??? Nóóóit van gehoord!

Zijn eigenlijke naam luidde Claude Gellée. Hij wordt echter 'Lorrain' genoemd, naar La Lorraine oftewel Lotharingen, het land waar hij vandaan kwam. Waarmee hij met zijn nieuwe initialen CL meteen als topper in de Champions League is neergezet. Maar dat doe ík - voetbalkenner -, als ik samen met Corien en Miep - kunstkenners bij uitstek - op donderdag 17 november 2011 via het antieke Haarlemse NS-station naar het antieke museum aan het Spaarne spoor.


Al hebben wij drieën ook nooit van deze schilder gehoord, via de Teylerse informatiestroom kom je te weten dat Lorrain bij zijn leven al als een zeer belangrijk kunstenaar werd beschouwd. De Franse landschapskunstenaar uit de zeventiende eeuw blijkt tot de belangrijkste meesters in de geschiedenis van de beeldende kunst te behoren. Tot ver in de negentiende eeuw gold zijn werk als dé standaard voor de weergave van het landschap in Europa. Zijn kracht ligt in zijn prachtige verbeelding van de ideale natuur.


Lorrains ideale landschappen sierden de paleizen van pausen, vorsten en adel in heel Europa. De complete Europese jet set van die tijd wedijverde om zijn schilderijen van sprookjesachtige havensteden en idyllische parklandschappen vol verwijzingen naar de klassieke oudheid. Claude Lorrain was zó geliefd dat er in het zeventiende-eeuwse Europa nauwelijks beroemdere kunstenaars te vinden waren.


Claude Lorrain specialiseerde zich in de inbeelding van het Arcadische landschap: een geïdealiseerde, zonovergoten wereld waarin herders en mythologische figuren zich verpozen tussen altijd groene bomen, klaterende beekjes en klassieke gebouwen. Ook de revolutionaire tekeningen, die hij direct in de natuur maakte, waren gewilde verzamelobjecten. In 1790 verwierf Teylers Museum in Rome een grote collectie tekeningen, waaronder maar liefst 85 werken van Claude Lorrain.

Daarna ... werd het in Nederland héél stil rond deze kunstenaar. Hier was men vanaf de negentiende eeuw vooral in de éigen Nederlandse schilderkunst uit de Gouden Eeuw geïnteresseerd. Daardoor is bij ons het besef van de enorme invloed van Claude Lorrain verloren gegaan.


Vanuit musea in de Verenigde Staten (onder andere uit het Museum of Fine Arts in Boston, waar Erna en ik onlangs nog waren) en Europa zijn topstukken van Lorrains schilderkunst in Haarlem aan de tekeningen toegevoegd. Zijn grootste en meest ambitieuze schilderij - Landschap met Apollo en de muzen - uit de National Galleries of Scotland is bij hoge uitzondering aan Teylers Museum in bruikleen gegeven.

Over het licht in de doeken van Rembrandt en Vermeer zijn boeken volgeschreven. Claude Lorrain was de meester van het gouden licht. Hij was de eerste kunstenaar die de zon centraal durfde te stellen. Zijn gouden Italiaanse licht werd wereldberoemd. 's Ochtends vroeg en 's avonds zwierf hij door het landschap rond Rome om het licht te doorgronden en op papier en doek te vangen. Grote kunstenaars als Constable, Turner en Corot  lieten zich door zijn werk inspireren. In Engeland werden landschapstuinen naar voorbeeld van zijn schilderijen aangelegd, compleet met klassieke bouwwerken.

De wereld draait door, terwijl de in mist gehulde molen 'de Adriaan' (oorsprong in 1779) langs het grauwe Spaarne stilstaat. Met twee kunstminnende dames op (hoge) leeftijd kuier ik er langs. Adriaan, ooit goed voor tufsteen, tabak en graan, ging in 1932 volledig in vlammen op. De herbouw startte pas in 1999 (geldperikelen, vermoed ik) en in 2002 werd Adriaan opgeleverd. Hooggebouwd op de fundering van de Goevrouwetoren, een deel van het oude vestingwerk van Haarlem. Hoge molens vangen veel wind, alleen vandaag niet.

de Adriaan



Wij kuieren verder door knusse straatjes met authentieke sfeer uit een ver verleden.
Vrouwestraat, Bakenesserstraat en -gracht, 't Krom. We zakken door de Zakstraat via Jansstraat en Jansweg af naar het station en opeens bedenk ik dat ik Joost Zwagerman maar eens moet informeren. Zo goed als hij dat kan, mag hij in de Volkskrant of aan tafel bij Matthijs van mij een lyrisch verhaal aan CL wijden. Dat zou veel interessanter en waardevoller zijn dan al dat banale getoeter over grote ego's uit de foeballerij die elkaar het licht, dat Lorrain zo schitterend op doek weet vast te leggen, niet in de ogen gunnen.


Joost Zwagerman, dóe er wat an!
Kunst ligt, óók in Haarlem, voor het oprapen!!!