Cape Cod, that Old Cape Magic

Hoe het leven van drie generaties kan worden beheerst door The Cape laat Richard Russo zien in zijn boek That Old Cape Magic. Elk jaar weer de op het eerste gezicht hopeloze zoektocht naar een appartement dat wel de status van een happyfew-vakantiehuis heeft, maar niet de prijs. De vlucht die The Cape biedt uit het alledaagse, als miserabel ervaren bestaan. En de warme deken die het over zelfs de kilste relaties legt.

Echte reistips heb ik in het boek niet gevonden, behalve als je graag wilt weten waar de upper- dan wel lowerclass zich ophoudt. Het goed geschreven boek brengt wel wat van de magie over die wij hebben ervaren toen we over de Sagamore en de Bourne Bridge het eiland op- en afreden. Gelukkig was dat in het najaar, want ’s zomers doen meer dan 80.000 auto’s per dag dat!

Rond Cape Cod hangt een bijna mythische sfeer. Zou dat komen omdat het fysiek zo’n buitenbeen is? Omdat daar zo veel eerste voetstappen van kolonisten zijn gezet? Of komt het omdat zo veel Amerikanen daar hun eerste vakantieherinneringen hebben? Voor ons liggen er in ieder geval onze eerste, tevens onvergetelijke vakantie-ervaringen ter plaatse. Terwijl wij - helaas - niet eens de tijd hadden om een gedacht bezoekje aan Nantucket en/of Martha's Vineyard te brengen. Ach, er moet altijd iets te wensen overblijven, nietwaar.

De Cape is nog altijd een geliefde vakantiebestemming. Elke zomer komen er meer dan dertien miljoen mensen naar de eindeloze stranden, de mooiste van New England, naar het natuurschoon en naar de oude koloniale dorpen van Cape Cod. De plaatsjes aan route 6A, die wij op de heenweg reden - de oude Kings Highway - hebben hun koloniale charme behouden. Veel oude huizen dienen er nu als antiekwinkels en herbergen. Aan de groene route zelf lijkt geen einde te komen, want hij bestrijkt tientallen bochtige kilometers, van een grote schakering kleuren voorzien. Genieten dus.

Cape Cod, dat de vorm heeft van een krabbenschaar, levert Massachusetts liefst ruim 450 kilometer extra kustlijn op. Een groot deel daarvan is slechts toegankelijk voor de eigenaren en huurders van de zomerverblijven die daarlangs zijn gebouwd. Wij kwamen echter niet voor een strandvakantie, ook al was het zeer mooi najaarsweer.

Als de gekromde arm van een gespierde man steekt ‘Kaap Kabeljauw’ in zee. Cape Cod is eigenlijk New England in een notendop. Er woonden indianen, vervolgens Pilgrim Fathers, er werd gevist en geschilderd. En tijdens ons verblijf in het najaar van 2011 was het overal heerlijk rustig en ontspannen.

De kaap is een overblijfsel van de laatste ijstijd, bijgeschaafd door wind en water. Het is er een paradijs voor vogels als de stern, plevier, visdief en scholekster. De cranberry is er van economisch belang, de velden kleuren er robijnrood. Het probleem is, als je de indrukken op de foto wilt vastleggen, dat je niet overal gemakkelijk kunt stoppen of parkeren met de auto. Op die manier gaan - helaas - vaak hele mooie plekjes in het voorbijgaan voorbij. Maar het belangrijkste zijn toch de indrukken die je 'in je hoofd' meeneemt en zo lang mogelijk probeert te bewaren, liefst voor eeuwig.

Provincetown

Provincetown is met 3.600 inwoners het aardigste plaatsje op de uiterste punt van Cape Cod. Het heeft een kleurrijke geschiedenis. Stranden en sfeer van het vissersplaatsje maken het tot de geliefdste bestemming. In de zomer groeit de bevolking tot 50.000 aan! Wij moe(s)ten er niet aan denken.

Vanaf 1899 zijn hier toonaangevende kunstenaarskolonies actief, in eerste instantie onder leiding van Charles Hawthorne. De kunstenaars wonen en werken in de inmiddels verlaten vissersschuurtjes. In de 18e eeuw was P-town, zoals insiders het tegenwoordig noemen, uitgegroeid tot een belangrijk visserijcentrum.

Voor de Eerste Wereldoorlog was het de beroemdste kunstenaarskolonie van Amerika. Tegen 1916 telde P-town niet minder dan zes kunstopleidingen. Ook werden roman- en toneelschrijvers door de mooie omgeving aangetrokken. De rebelse geest die er eens heerste, is nog niet helemaal verdwenen.  Ook nu nog oefent Provincetown op allerlei bizarre figuren een onmiskenbaar onweerstaanbare aantrekkingskracht uit. Ook het aantal homoseksuelen ligt duidelijk boven het gemiddelde. Wij ontdekten dat in Commercial Street, de straat ‘where the action is’.

Kunstenaars en schrijvers worden al heel lang geïnspireerd door het sublieme natuurschoon van Provincetown. De eerste kunstacademie van de stad werd in 1901 geopend. Hans Hofmann (1880-1966), Jackson Pollock (1912-1956), Mark Rothko (1903-1970) en Erna’s favoriet Edward Hopper (1882-1967) behoren tot de vele prominente kunstenaars die hier zijn geweest. Nu is P-town beroemd om zijn galeries.

Enkele van de schrijvers die hier gewoond hebben, zijn John Dos Passos (1896-1970), Tennessee Williams (1911-1983), Sinclair Lewis (1885-1951) en Eugene O’Neill (18888-1953), wiens eerste toneelstukken in het Provincetown Playhouse werden opgevoerd.

Het Pilgrim Monument & Provincetown Museum is gewijd aan het verhaal van de Pilgrim Fathers, die hier in 1620 landden en er hun eerste winter doorbrachten. Het 77 meter hoge Pilgrim Monument is het hoogste granieten bouwwerk in de VS. Wij beklommen deze Toscaanse toren met 116 treden, een lift is er niet. Het in vierkantjes rondwandelen duurde een klein kwartiertje. Bij helder weer reikt het zicht tot Boston, maar die stad hadden we al daadwerkelijk door(ge)lopen.

Hyannis

Hyannis is groter en levendiger dan badplaats Falmouth. Het grootste dorp van de Cape is ook een drukke winkelplek en het knooppunt voor trein-, bus-, boot- en luchtverbindingen. De haven ligt er vol jachten en sightseeingboten. Hyannis was een van de eerste vakantieoorden op de Cape.
De Kennedy's hadden hun zomerhuis in Hyannis Port, het beroemdste landgoed ter plaatse dat zwaar afgeschermd is. Hadden wij dat willen bekijken, dan Zouden we in een rondvaartboot hebben moeten stappen. Als je in hun band met Cape Cod bent geïnteresseerd, kun je het beste naar het John F. Kennedy Hyannis Museum gaan. Daar zie je vooral familiefoto's, hoorden wij vlak bij de ingang. Je kunt er onder meer foto's, verhalen en video's zien die JFK vanaf 1930 in Hyannis doorbracht. Omdat wij meer whale-watchers dan 'royalty'-watchers zijn bleven we buiten even rondkijken en hielden het er vrij snel voor gezien. Zoals we ook een andere beroemdheid uit de streek - Cape Cod Potato Chips - lieten voor wat hij is: patate-patat-patat. Je moet er toch niet aan denken dat je in de plaatselijke fabriek een blik mag werpen op de ketels, waarin de plaatselijke vinding wordt bereid. Laat staan dat je daarvan wilt proeven. Maar ja, het is de VS. Alles voor de toerist (en commercie).

Het middelpunt van het Kennedylandgoed in Hyannis is het 'huisje' dat multimiljonair Joseph Kennedy (1888-1969) en zijn vrouw Rose (1890-1995) in 1926 kochten. Het vaak uitgebreide bouwwerk was een vakantieoord voor de Kennedy's en hun negen kinderen.
John Fitzgerald Kennedy (1917-1963), de 35ste president, en zijn broers en zussen bleven hun zomers hier doorbrengen, ook toen zij zelf een gezin hadden. JFK's zoon, John jr., was in 1999 op weg naar een bruiloftsfeest toen zijn vliegtuig vlakbij Martha's Vineyard verongelukte.

Ongeveer halverwege Cape Cod en Boston ligt het historische Plymouth aan de oostkust:

De eerste permanente Engelse nederzetting in de Nieuwe Wereld werd gevormd bij Plymouth. Het daaraan voorafgaande winterse intermezzo tijdens de kerst van de Pilgrim Fathers op Cape Cod daargelaten, legde hier in 1621 de Mayflower aan. De 102 passagiers waren geloofsvluchtelingen. Na een oversteek van 66 dagen vol ontberingen en twee aan ziektes overleden opvarenden, bereikte het schip met zo’n dertig bemanningsleden de Amerikaanse kust. Het eigenlijke doel was de monding van de Hudson River, bij het huidige New York City, maar de Mayflower was uit koers geraakt. Het moet een barre tocht zijn geweest, want het vrachtschip was niet echt toegerust voor tochten op de oceaan.

De kolonisten noemden hun nieuwe thuis Plymouth, naar hun Engelse vertrekplaats. De groep, het schip en de nederzetting werden het symbool voor het ultieme streven naar vrijheid van de Amerikaanse samenleving. Met hun komst begon de kolonisatie van New England en tevens de intocht van de puriteinse geest in de Nieuwe Wereld. Een rots bij Plymouth wordt als landingsplaats 1620 van de Pilgrim Fathers gememoreerd.

De originele ‘Mayflower’ zeilde in april 1621 naar Engeland terug. Het is niet bekend wat er met het schip is gebeurd. In het hedendaagse Plymouth zagen wij een natuurgetrouwe replica van de Mayflower (vandaar de toevoeging II). Het schip oogt indrukwekkend, net als de Batavia op de werf in Lelystad, en de Endeavour die wij eens voor de kust bij Fremantle (zuidwest-Australië) zagen varen. Die indruk komt mede omdat de Mayflower met een lengte van 32 meter veel te klein lijkt voor een transatlantische overtocht.

We bezochten de Mayflower niet, wat vele anderen wel deden, waardoor zij aan boord naar wij begrepen tegen historische en moderne bemanningsleden aanliepen. Wij houden niet zo van het kitscherige element dat het gedoe op en rond zo’n schip met zich meebrengt. Wel keken we natuurlijk even bij het classicistische, Grieks tempelachtige bouwwerkje op de oever, dat de gedenksteen met het jaartal 1620 erop overkapt: Plymouth Rock, de legendarische landingsplaats van de Pilgrim Fathers. De processie in de klederdracht van de Pilgrim Fathers, die op zomerse vrijdagen en met Thanksgiving (dankdag voor de oogst) plaatsvindt, ging aan onze neus voorbij (als u begrijpt wat ik bedoel).

Tegenover Plymouth Rock, aan de andere kant van de straat, staat op hoogte een beeld van Massasoit, het Wampanoagopperhoofd, dat een verbond sloot met de nieuwkomers en de overlevenden hielp door hun te leren maïs te zaaien en te bereiden. Toch stierven na het overleven van de ruwe tocht veel Pilgrims aan ziekten en ondervoeding tijdens hun eerste winter in Plymouth. Zij zijn begraven op Coles Hill, de plek waar het opperhoofd op de uitkijk staat. Met Massasoit en zijn volk vierden de Pilgrims hun beroemde eerste Thanksgiving.