Eilandgevoelens

                                        Come, my friends,

'Tis not too late to seek a newer world.

Push off, and sitting well in order smite

The sounding furrows; for my purpose holds

To sail beyond the sunset, and the baths

Of all the western stars, until I die.

It may be that the gulfs will wash us down;

It may be we shall touch the Happy Isles ...

TENNYSON,

Ulysses

Bovenstaande woorden staan voorin Paul Theroux' De gelukkige eilanden, een boek dat begint in Nieuw Zeeland, waarin de schrijver blijk geeft al snel genoeg te hebben van mensen en steden, en het oerwoud intrekt. Vandaar gaat hij naar Australië, op zoek naar de aborigines in het noorden. Een groot deel van zijn tijd brengt hij door in vrijwel onbewoonde gebieden, met strandjutters als enig gezelschap. Met zijn kajak trekt hij vervolgens langs vrijwel alle eilandengroepen in de Stille Oceaan. Theroux woont een tijdje op een onbewoond eiland en ten slotte eindigt hij op het mysterieuze Paaseiland.

Er zijn er meer die een eiland voor zichzelf willen.

I'll buy you an island,

out in the sea.

I'll buy you an island,

where is one to be.

THE TROGGS

Van het wonderlijke gezelschap met een even verbazende traditie - mannen die zich op een eiland in de Stille oceaan terugtrekken en daar een verstild, onbegrijpelijk eenzaam leven gaan leiden - maakt Tom Neale (1902-1977) ook deel  uit. Neale is een van de laatste echte Robinson Crusoes van de twintigste eeuw geweest. Hij schreef met Een eiland voor jezelf (An island to oneself, the story of six years on a desert island) een epos van eenzaamheid, een beschrijvend meesterwerk van zelfgezochte isolatie en onthechting.

EEN EILAND VOOR JEZELF is een boek dat het eilandgevoel tot het uiterste onderzoekt en beleeft. Het is het dappere, maar ook tragische verhaal van een man voor wie de hele wereld, op dat ene eiland na, niet wilde deugen.

In het boek EILANDEN van Boudewijn Büch komen eilandgevoel, eilandliefde, eilandangst en eilandgekte allemaal aan bod. Wat Büch aantrekt in eilanden is de eenzaamheid van deze door oceanen en zeeën omgeven stukjes land. Büch is bezeten van eenzame rotspunten, achteraf gelegen gebiedjes en enclaves. Het liefst zou hij achter die eilandjes en enclaves nieuwe landschappen ontdekken.

Tim Severin is al tientallen jaren ontdekkingsreiziger, zeiler, regisseur en schrijver. Hij zeilde onder meer naar de Oost-Indische archipel, koerste met een Arabisch schip naar China en reed te paard met nomaden naar Mongolië om het erfgoed van Djengiz Khan te bestuderen.

In DE BRENDAN EXPEDITIE doet Tim Severin verslag van zijn spectaculaire tocht met een open huidboot die hij in de voetsporen van St. Brandaan ondernam. De zeiler en avonturier bouwde een replica van de boot van de monnik en zeeman uit de zesde eeuw na Christus en ging dezelfde uitdaging aan in een wonderbaarlijke reis van vierduizend mijl - een schitterend jongensavontuur - waarmee Severin aannemelijk heeft gemaakt dat de Ierse monniken eeuwen geleden in leren boten naar Noord-Amerika zijn gezeild.

In 2001 vertrekt Henk de Velde uit Nederland met het grootse plan de route ten noorden van Siberië te bezeilen. Vooralsnog loopt hij stuk op de Russische bureaucratie. In plaats van op te geven zeilt hij naar het zuiden. Hij zeilt naar Paaseiland, waar zijn zoon Stefan ter wereld komt. Er volgt een bijzonder weerzien voor Henk met mensen waarmee hij twintig jaren geen contact meer heeft gehad.

In 2007 vertrekt Henk de Velde opnieuw uit Nederland, voor zijn Never Ending Voyage. De wereld is Henks werkterrein, de zee is zijn domein. Hij doet onder meer Australië aan en vervolgt zijn reis via de happy islands van Papoea-Nieuw Guinea naar de paradijzen van Micronesië.

"Hier kun je leven zonder geld en daar waar je heen gaat ga je dood zonder geld", zegt Chief Teo.

Toch laat Henk het paradijs achter zich, heroriënteert zich en komt via onder meer de Beringzee, de Aleoeten en Alaska en door het Panamakanaal over 'zijn' Atlantische oceaan in de nazomer van 2011 terug in Nederland.

Of de reis van observator en filosoof Henk de Velde voorbij is? Een gedoemd zwerver zet je niet in een huis van steen!

Lees na zijn eerste deel over Henks nooit eindigende reis NERGENS IS OOK ERGENS met name zijn tweede deel EEN KRIJGER ONDERWEG NAAR HUIS. Zeer de moeite waard.  

Op zondag 26 februari 2012 bezoek ik het Zonnehuis aan het Zonneplein in Amsterdam-Noord. Voor een volle zaal met zo'n 170 aandachtige luisteraars houdt Henk de Velde een bevlogen lezing over zijn 'Never Ending Voyage'. Wat een zeebonk, wat een avonturier, wat een geweldenaar. Schitterende diabeelden weerspiegelen zijn wonderlijke bestemmingen, zijn ervaringen in voor- en tegenwind, zijn wilskracht en zijn vermogen om te relativeren en om bij nader inzien op zijn schreden terug te keren. Zelfs de uitnodiging om in het paradijs te blijven laat hij aan zijn Hollandse neus voorbijgaan. "Teveel gebakken aan de westerse wereld", ziet hij als barrière. Thuiskomen is echter niet hetzelfde als blijven, ontdekt hij als nieuw adagium. Dus ...

Het toeval wil dat ik net het boek van een andere bijzonderling in één adem heb uitgelezen. DE KOERIER DIE NERGENS BIJ HOORT. Deze bundel met columns en verhalen van de ultraloper Ron Teunisse spreekt mij ook bijzonder aan. Ron wordt op afstanden boven de honderd kilometer beschouwd als de beste loper die Nederland heeft voortgebracht. Ik ontwaarde hem toen ik in Castricum woonde en hij met grote regelmaat aan ons huis voorbij rende, met zijn imponerende verschijning en krachtige loopstijl op weg naar zijn werk in Santpoort of terugkerend van zijn werk naar huis, ook in Castricum gelegen.

"Als ik loop voel ik me beroerd, maar als ik niet loop nog beroerder".

Oerloper Ron Teunisse is ook als schrijver authentiek en eigenzinnig. Korte zinnen, onverbloemd taalgebruik en een spottende toon.

Ik ben noch bestsellerschrijver, noch zeiler, noch ultraloper. Waarom herken ik mij dan in deze helden?